تحلیلی بر زمان سقوط نظام جمهوری اسلامی !؟
هیچ منبع موثق یا تحلیلگران سیاسی داخلی و خارجی قادر به تعیین زمان دقیق سقوط جمهوری اسلامی نیست چنین پیشبینیای عملاً غیرقابلاطمینان و خیلی وابسته به رخدادهای ناگهانی خیزش های مردمی، تصمیمات درون سیستمی حکومت، و یا عوامل خارجی است، اغلب تحلیلگران و سیاستمداران معتبر دربارهٔ آسیبپذیریها و نقاط قوت رژیم و حکومت فعلی ایران در حال بحث و گفتگو هستند و کلیه روند و رخدادهای مربوط به رژیم ایران درحال نظاره، تجزیه و تحلیل هستند، برای ملموستر شدن این موضوع میتوان به سه سناریو احتمالی و هر کدام با شواهد و احتمال نسبی اشاره کرد:
1. ادامه وضع موجود (محتملترین تا زمان حال): رژیم با وجود فشارهای اقتصادی، اعتراضات و ضربات خارجی ساختارهایی دارد (نهادهای امنیتی، انسجام نخبهها، شبکههای سرکوب) که تا کنون آن را تابآور نگه داشتهاند. کارشناسان میگویند این ساختارها سقوط ناگهانی را دشوار میکنند.
2. تغییر آرام/تبدیل تدریجی: فشارهای داخلی (اعتراضات گسترده، فروپاشی اقتصادی) و فشار خارجی میتواند به اصلاحات اجباری یا بازسازی نظام منجر شود؛ یعنی نه «سقوط کامل» بلکه جابهجاییهای قدرت و تغییر در قواعد بازی. برخی نهادهای پژوهشی این مسیر را محتمل میدانند اگر اوضاع اقتصادی و مشروعیتِ حکومت بدتر شود.
3.فروپاشی سریع: یا فروپاشی ناشی از جنگ/ضربه خارجی (کمتر محتمل ولی پُرریسک) حملات نظامیِ سنگین یا یک شکاف بزرگ در میان نخبگان امنیتی میتواند منجر به فروپاشی سریع شود؛ اما این سناریو معمولاً با هزینهٔ انسانی و بیثباتی گسترده همراه است و تحلیلگران درباره پیامدهای خطرناکش هشدار میدهند. اخبار و تحلیلهای تازه (مثل حملات و تنشهای تابستان ۲۰۲۵) نشان داد که فشار خارجی میتواند وضعیت را متحول کند اما باز هم سقوط قطعی نیست.
جمع بندی و چند نکتهٔ کلیدی که بد نیست بدانیم:
· پیشبینی «چه زمانی نظام و حکومت جمهوری اسلامی سقوط میکند» مستلزم دسترسی به اطلاعات محرمانه و لحظهبهلحظه و همچنین دانستن تصمیمات درونحلقهای است چیزی که حتی تحلیلگران خارجی نیز به آنها اشراف ندارند.
· سقوط ناگهانی معمولاً تبعات بزرگی (جنگ داخلی، بحران پناهجویی، تضعیف حقوق شهروندی) دارد؛ به همین دلیل بسیاری از سیاستمداران یا بازیگران بینالمللی و داخلی ترجیح میدهند تغییرات تدریجی یا راهحلهای سیاسی را دنبال کنند.
